Dzielenie przestrzeni

Zabawa jest bardzo ważnym elementem życia dziecka, które w ten sposób przygotowuje się do podjęcia ról społecznych w przyszłości. Podstawą zabawy jest wzajemna interakcja. Dziecko nieautystyczne od początku czerpie radość z zabawy oraz kontaktów z rodzicami, dziecko z autyzmem musi się tego nauczyć. Stopniowo przełamując jego niechęć do interakcji możliwe jest pokazanie, że kontakt z drugą osobą jest dobry, przynosi korzyści.

            Pierwszym krokiem w tym trudnym, długotrwałym procesie nawiązywania kontaktu jest dzielenie przestrzeni. Ma miejsce, gdy dziecko i rodzic równocześnie skupiają uwagę na tym samym, doświadczają podobnych wrażeń i są świadomi siebie nawzajem. Ważne jest, by choć przez chwilę uwaga dziecka skupiała się na rodzicu. Te chwile to dobra okazja by pokazać dziecku, że komunikacja ma znaczenie i wiąże się z uczuciem satysfakcji.

Przykładowe sytuacje dzielenia przestrzeni z dzieckiem (J.Moor Śmiech, zabawa i nauka z dziećmi o profilu autystycznym):

• Zachęć dziecko, żeby cię dotknęło, i zareaguj na to w atrakcyjny dla niego sposób, np. przesuń jego rączką po swojej twarzy i naśladuj klakson lub pokaż język, kiedy dotknie nosa. Powtarzaj to samo za każdym razem, kiedy dotknie nosa, żeby uświadomiło sobie, że ten konkretny gest powoduje u Ciebie określoną reakcję. Być może spodoba mu się to na tyle, że będzie chciało tę zabawę powtarzać. Z czasem wprowadź więcej gestów odpowiadających różnym częściom twarzy. Następnie dotknij twarzy dziecka i zachęć do powtarzania tych samych dźwięków lub gestów razem  z tobą. Jest to bardzo dobra zabawa przed zaśnięciem albo w kąpieli.
• W trakcie zabawy, którą dziecko naprawdę lubi, np. łaskotania, zrób naglę długą przerwę (często musi to być przerwa tak długa, że możesz poczuć się niezręcznie) i poczekaj aż dziecko samo wykona gest zachęcający do dalszej zabawy, np. spojrzy na ciebie lub pociągnie twoją rękę w swoją stronę. W odpowiedzi spójrz na nie i zapytaj: „Chcesz jeszcze – tak?”. A potem znów zacznijcie się bawić.
• Zabawa w chowanego –Zasłoń twarz poduszką, kawałkiem materiału albo np. dużym pudłem. Rób długie przerwy w zabawie, aby wytworzyć moment wyczekiwania. następnie pozwól dziecku na danie Ci sygnału, że chce się dalej bawić.
• Śmieszne miny – Zakryj twarz dłońmi, a odsłaniając ją, zmień minę. Aby je dodatkowo zaintrygować, możesz włożyć kapelusz lub pomalować nos czerwoną szminką. Zanim zmienisz wyraz twarzy, zachęć dziecko do krótkiego kontaktu wzrokowego.
• Taniec – Kołysz się z dzieckiem w ryt muzyki, a następnie zatrzymaj się i poczekaj na sygnał zachęty z jego strony.
• Dotknij ustami dłoni lub brzuszka dziecka i chuchaj ciepłym powietrzem na skórę – przed powtórzeniem poczekaj na kontakt wzrokowy.

Chwile skupienia na sobie uwagi dziecka można przedłużyć poprzez łączenie czynności. Jeżeli dziecko staje się otwarte podczas łaskotania, można dołączyć np. śpiewanie. Początkowo dziecko będzie to ignorować, lecz po pewnym czasie może zwrócić uwagę na nowy element. Przeniesienie przyjemnych doznań związanych z łaskotaniem na kolejne czynności zachęca dziecko do otwartości na wspólną zabawę, a także stwarza nowe okazje do komunikowania się.